Hart- en vaatziekten vormen wereldwijd een groot probleem en zijn verantwoordelijk voor ongeveer 30% van alle sterfgevallen in Nederland. Uiteraard wordt er al jaren gezocht naar de oorzaak van deze hart- en vaatziekten.

Vele jaren geleden kwamen wetenschappers en medici tot de conclusie dat het LDL cholesteroltype in het lichaam de belangrijkste oorzaak is van hart- en vaatziekten. Je cholesterol verlagen door bepaalde voeding te vermijden en het slikken van medicijnen zou daarom een verstandige en gezonde keuze zijn. Toch komen steeds meer medische experts tot het inzicht dat hoge LDL cholesterolwaarden in het bloed helemaal geen hart- en vaatziekten veroorzaken.

Is je cholesterol verlagen dan eigenlijk wel nodig? In dit artikel lees je alles over hoe het zit met cholesterol en je cholesterol verlagen.

Wat is cholesterol?

Cholesterol is vet. Om precies te zijn is cholesterol een klein wasachtig vetmolecuul. Als je cholesterol zou kunnen aanraken lijkt het op kaarsvet en mede daardoor denken veel mensen dat teveel cholesterol slecht voor je is.

Dit cholesterol wordt vervoerd door de bloedbaan, maar dat gaat niet zomaar. Hiervoor heeft het lipoproteïnes nodig. Deze bestaan voor een deel uit eiwitten en voor een deel uit lipiden. Deze stoffen maken de cholesterol oplosbaar in het vocht van de bloedbaan.

Lipoproteïnes komen in een aantal verschillende vormen voor, namelijk in VLDL, LDL en HDL.

Deze verschillende lipoproteïnes transporteren een bepaald percentage cholesterol, maar ook een bepaald percentage triglyceriden en andere vetten door de bloedbaan naar de weefsels in het lichaam.

• VLDL = Very low density lipoproteïne
  Transporteren triglyceriden van de lever naar weefsels door het hele lichaam.
• LDL = Low density lipoproteïne
  Transporteren voor een deel triglyceriden en voor een deel cholesterol van de lever naar weefsels in het lichaam.
• HDL = High density lipoproteïne
  Transporteren cholesterol van de weefsels en de slagaderwanden, weer terug naar de lever.

Ongeveer 60 tot 80% van het cholesterol in je bloed wordt vervoerd door de LDL en 15 tot 20% wordt vervoerd door de HDL. De rest wordt door de minder bekende lipoproteïnes vervoerd.

LDL en HDL vervullen dus allebei essentiële lichaamsfuncties. Toch staat LDL bij veel mensen als onterecht bekend als ‘slecht’ cholesterol en HDL als ‘goed’ cholesterol.

De functies van cholesterol

In een eerder artikel over verzadigde- en onverzadigde vetten, heb ik al uitgelegd dat bepaalde vetten essentieel zijn voor ons lichaam. Cholesterol is ook een vet en hierbij geld hetzelfde.

Als we kijken naar de opname van zonlicht, heeft cholesterol een belangrijke functie hierin. Zonlicht is namelijk de enige natuurlijke manier waarop we voldoende vitamine D kunnen binnen krijgen. Cholesterol zorgt ervoor dat zonlicht wordt omgezet in vitamine D. Een tekort aan cholesterol zou dus kunnen leiden tot te weinig vitamine-D in het lichaam.

Cholesterol zorgt er ook voor dat de celwand (het membraan) van je cellen waterdicht is. Hierdoor kunnen reacties in de cel gescheiden blijven van de omgeving en andersom zullen de reacties buiten de cel niet de processen in de cel beïnvloeden.

Als je cholesterolgehalte te laag is, maakt je lever extra cholesterol aan. Ook als er beschadigingen zijn in de aders, zal het lichaam deze willen herstellen en wordt er meer cholesterol aangemaakt. Je cholesterol verlagen is dan toch iets wat je liever niet doet?

Cholesterol oorzaak van hart-en vaatziekten?

Mensen met dichtslibbende anders zullen in veel gevallen een hoog cholesterolgehalte hebben, maar dat hoeft niet te betekenen dat cholesterol de oorzaak (1) hiervan is.

Ik zal een voorbeeld geven waarom een hoog cholesterolgehalte niet de oorzaak is:

Stel je voor dat je in een hele warme omgeving bent. Het gevolg hiervan is dat je waarschijnlijk behoorlijk gaat zweten. Het lichaam probeert namelijk met dit zweet je lichaam af te koelen. Wat ga je doen als je niet meer wilt zweten? Pak je dan steeds een handdoek om je af te drogen, of pak je de oorzaak aan door opzoek te gaan naar een koelere omgeving? Ik zou kiezen voor de oorzaak en dat is de koelere omgeving. Zo stopt het zweten vanzelf!

Zo werkt het ook met hart- en vaatziekten en een hoog cholesterolgehalte. De bloedvaten worden beschadigd door ontstekingen en het gevolg hiervan is dat de cholesterolwaarde omhoog gaat. Dit is een natuurlijke reactie met een nuttige bedoeling. Hierover verder in het artikel meer.

Je cholesterol verlagen is dus niet de oplossing! Daarom moeten we de echte oorzaak achterhalen en aanpakken.

Hoe ontstaan hart- en vaatziekten

Je weet inmiddels wat lipoproteïnes (VLDL, LDL & HDL) zijn. De verhouding tussen deze lipoproteïnes zullen optimaal blijven, zolang het gehalte aan triglyceriden niet te hoog worden in je bloed. Triglyceriden is een vet wat door je lichaam wordt gebruikt als energiebron.

Als de waarde van triglyceriden te hoog worden, zullen er extra VLDL aangemaakt worden, om de triglyceriden te verminderen. Vervolgens zullen een aantal VLDL transformeren naar het beruchte LDL.

Wat er nu kan gebeuren is dat LDL verstrikt raakt tussen de kleine ruimtes tussen de cellen in de wanden van je bloedvaten. Als dat gebeurt zal LDL hier gaan oxideren. Dat betekent dat LDL kleine ontstekingen veroorzaakt in de bloedvaten. Je immuunsysteem merkt dit en zoekt hier een oplossing voor. Het komt erop neer dat je lichaam deze ontstekingen wilt herstellen en geeft een signaal aan de lever om meer cholesterol aan te maken, want hiermee kunnen de beschadigde cellen worden hersteld. Het resultaat is dat de aderen langzaam dichtslibben. Het lichaam kan simpelweg de hoeveelheid beschadigingen niet snel genoeg herstellen.

Het ontstaan van hart- en vaatziekten komt dus door een te hoge waarde van triglyceriden in het lichaam.

Teveel LDL zorgt dus niet voor hart- en vaatziekten, maar wel teveel triglyceriden. Ook het tekort aan antioxidanten zoals vitamine C, vitamine E, CoQ10 en betacaroteen spelen hier een rol.

Cholesterol verlagen een noodzaak?

Je weet nu dat het lichaam zelf cholesterol aanmaakt, als het lichaam dat nodig vindt. Je cholesterol verlagen heeft dus helemaal geen zin door het volgen van een cholesterolverlagend dieet, of het slikken van cholesterolverlagende medicijnen (2). Sterker nog, cholesterolverlagende medicijnen zijn niet alleen in bijna alle gevallen volledig nutteloos en geldverspilling, maar er kleven ook allerlei gevaren aan.

Uit het onderzoeksrapport van Amerikaanse tijdschrift Nature Medicine, blijkt dat het zenuwstelsel ernstig kan worden beschadigd als de natuurlijke productie van cholesterol wordt onderdrukt. Ook als het cholesterolgehalte in het lichaam te laag is, wordt de aanmaak van vitamine D uit zonlicht afgeremd.

Onderzoekers aan de Universiteit van Utrecht hebben zelfs ontdekt dat een te laag cholesterolgehalte in het bloed ernstige gezondheidsklachten kan geven en onder andere kan leiden tot depressies (Steegmans et al., 2000), agressief gedrag (Nash, 1998) en zelfs kanker (Alsheikh-Ali et al, 2007). Bovendien hebben cholesterolverlagende medicijnen veel bijwerkingen, zoals duizeligheid, geheugenverlies, een verzwakt immuunsysteem, leverproblemen, spierpijn en spierzwakte.

De Amerikaanse medicus Shane Ellisonin weet de rol van cholesterol goed uit te leggen in zijn boek Health Myths Exposed: “Cholesterol verbindt de lipidemoleculen met elkaar, die de celmembranen stabiliseren. Cholesterol is daarom een essentiële bouwsteen voor alle weefsels in het lichaam. Het zou absurd zijn om een molecuul dat zo belangrijk is voor de gezondheid, te willen verlagen. Je zou het kunnen vergelijken met een houten schuur, dat een metafoor is voor je lichaam, en de spijkers, die cholesterol voorstellen. Ga nu eens alle spijkers uit de schuur halen, wat zou er dan gebeuren? De schuur stort volledig in elkaar. Hetzelfde geldt ook voor het menselijk lichaam.”

Toch houden organisaties als de Hartstichting en het Voedingscentrum, maar ook de meeste doktoren, zich tot op heden aan het standpunt om je cholesterol te verlagen met medicijnen en het vermijden van vetrijke voeding. Dat is erg jammer, want zolang mensen niet zelf opzoek gaan naar de waarheid, zullen deze mensen hart- en vaatziekten moeilijk bij hunzelf kunnen voorkomen en genezen. 

Geen cholesterol verlagen: wat helpt dan wel?

Nu je weet dat cholesterol verlagen niet helpt om de risico’s van hart- en vaatziekten te verminderen, wil je vast weten hoe je dan wel dit risico verminderd. Ik heb al eerder verteld dat de oorzaak van teveel LDL komt door teveel triglyceriden in je bloed. Dit gaat vaak gepaard met overgewicht. Triglyceriden (en overgewicht) zul je dus moeten verminderen, maar hoe doe je dat?

Ten eerste is cholesterolrijke voeding veel gezonder dan eerder gedacht. Ik heb het dan over voeding zoals eieren, garnalen, vlees, vette vis en schaaldieren. Blijf dit dus vooral eten. Meer dingen die helpen om de triglyceriden te verminderen zijn:

• Minder met voeding die snelle koolhydraten en suikers bevatten
• Minder met voeding die vol zitten met bewerkte vetten (zoals de meeste onverzadigde vetten en alle transvetten)
• Eet meer voeding die belangrijke natuurlijke antioxidanten bevatten. Deze vind je in vele groenten, fruit, noten en zaden.
• Eet meer voeding die gezonde vetten bevatten zoals vis, grasgevoerd vlees, avocado, olijfolie en kokosolie
• Beweeg of sport elke dag minimaal 30 minuten
• Slaap minimaal 8 uur per dag
• Vermijd stress

Het komt er eigenlijk op neer om een veel gezondere levensstijl aan te nemen. Dit kan een grote uitdaging zijn in onze huidige westerse maatschappij.

Referenties

1. Documentaire: Statin Nation; The Great Cholesterol Cover-Up
2. Farmingham Heart Study from 1949