Fructose is een suiker die uit de natuur komt en daardoor onschuldig lijkt. Tenminste, dat werd aangenomen toen de voedingsindustrie de ‘normale’ suiker steeds meer ging vervangen voor fructose (vruchtensuiker). Fructose leek gezonder dan andere suikers en was (en is nog steeds) ook vele malen goedkoper. Een win-win situatie dus.

Toch zijn we sinds er steeds meer fructose in onze voeding zit, alsmaar dikker geworden. Ligt hier een verband?

Volgens Robert Lustig, hoogleraar kindergeneeskunde en endocrinologie aan de Universiteit van Californië, is er geen enkele twijfel meer: fructose is dé veroorzaker van de huidige obesitas epidemie en ook diabetes.

Wat is fructose?

Laat ik eerst uitleggen wat deze natuurlijke zoetstof is. Fructose is een vruchtensuiker en komt voornamelijk voor in zoete vruchten zoals appels, abrikozen en bananen. Wetenschappelijk gezien is fructose hetzelfde als alcohol, maar dan zonder de buzz. Ook is het een stuk zoeter dan andere soorten suikers.

Deze zoetstof wordt ook wel glucose-fructosestroop, fructosestroop, maisstroop of corn syrup genoemd.

De opmars van fructose

Omdat in de jaren ’50 werd aangenomen dat je van vet eten dik zou worden, werden er steeds meer vetarme voedingsproducten geproduceerd. Deze hadden zonder het vet, erg weinig smaak. Hier werd wat op verzonnen; namelijk het toevoegen van suiker. Men nam aan dat je hier immers niet dik van werd, plus smaakte de voeding een heel stuk beter.

In de jaren ’70 werd ontdekt hoe je fructose uit maïs kon halen. Vanwege de vele voordelen van fructose ten opzichte van de ‘normale’ suiker, werd fructose steeds meer gebruikt in allerlei voedingsproducten.

Zie hier de vele voordelen van fructose voor de voedingsindustrie:

• Ongeveer 2,5 keer zoeter als glucose en ongeveer 1,7 keer zoeter als sacharose (tafelsuiker).
• Goedkoper
• Dient als smaakversterker
• Het is natuurlijk

Het gevolg was dat bewerkte vetarme voedingsproducten werden gezien als ‘gezond‘ en massaal werden gegeten. Sindsdien zijn we alleen maar dikker geworden…

Fructose wordt nog altijd aan veel voedingsmiddelen toegevoegd. Dat blijkt ook wel uit de cijfers, want duizenden jaren geleden kregen we per dag ongeveer 15 gram fructose binnen. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog kreeg een mens zo’n 16-24 gram per dag binnen. Begin jaren ’80 steeg dit al naar 37 gram en in 1994 zaten we al op 55 gram per dag. Tegenwoordig krijgt de gemiddelde Nederlander een bizarre hoeveelheid van 70 gram fructose per dag te verwerken.

Dat de obesitas epidemie tegelijk begon met een flinke toename van fructose in onze voedingsproducten, lijkt daarom ook geen toeval.

Waarom maakt fructose je dik?

De oorzaak dat je dik wordt van fructose, komt omdat het lichaam het niet kan gebruiken als energie. Daardoor wordt fructose rechtstreeks naar de lever gestuurd om te worden afgebroken. Hierdoor ontstaan allerlei restproducten. Waar het op neer komt, is dat fructose veel sneller wordt opgeslagen als vet dan bij ‘normale’ suiker. Maar er is meer….

Omdat fructose niet kan worden gebruikt als energie, vindt er ook geen insulinereactie plaats en daardoor wordt er geen leptine aangemaakt. Leptine is het ‘hongerhormoon’, dat ervoor zorgt dat er een signaal wordt gegeven als je verzadigd bent. Aangezien dit signaal langer uitblijft bij teveel fructose, is het gevolg dat je honger houdt en kunt blijven eten en drinken!!

De gemiddelde Amerikaan eet daardoor per dag zo’n 300 calorieën teveel. Aangezien 7000 calorieën ongeveer gelijk staan aan 1 kilo in lichaamsgewicht, kan je zelf nagaan dat je op deze manier in een rap tempo aankomt.

Fructose is in Nederland gelukkig nog niet zo veel te vinden als in de Verenigde Staten, maar dat heeft meer met smaak te maken. Europeanen hebben namelijk minder de neiging om hun eten en drinken superzoet te maken, op de Britten na.

Is fructose dan ongezond?

Hier is geen simpel ja of nee op te antwoorden. De mate waarin fructose schadelijk is heeft vooral te maken met de hoeveelheid fructose die we binnen krijgen.

In de natuur zit fructose altijd verpakt in vezels (een soort antigif). De vezels zorgen er namelijk voor dat je niet snel grote hoeveelheden suikers binnen kan krijgen. Probeer maar eens suiker uit een rietstengel te zuigen.

Daarnaast zorgen vezels voor een kleinere insulinereactie, omdat voeding met vezels langer de tijd nodig hebben om te worden verteerd. Dit geeft niet alleen eerder een verzadigingsgevoel, maar hierdoor wordt fructose ook minder snel door het bloed opgenomen. Bovendien bevat groente en fruit naast de essentiële vezels ook nog andere micronutriënten, die ervoor zorgen dat de lever gezonder werkt.

Bewerkte voedingsmiddelen bevatten vaak helaas geen vezels en in verhouding veel meer fructose dan in groente en fruit. Fructose wordt op deze manier dus dubbel zo ongezond voor je lichaam.

Referenties:

1. Fructose, weight gain, and the insulin resistance syndrome
2. Lustig RH. – Sugar: The Bitter Truth. University of California Television (UCTV), 2009. Video: 89 minuten.