Onbewust heeft Nederland een ‘suikerverslaving’. Maar liefst 80% van de Nederlands eet ruim 1,5 tot 2 keer teveel suiker. Suiker komt voor in erg veel voedingsmiddelen en tevens worden we continu verleid tot ongezonde voedingskeuzes.

Dit heeft tot gevolg dat het moeilijk is om minder te eten dan je nodig hebt. Zie dan maar eens af te vallen. Het is dus van cruciaal belang om eerst te gaan afkicken van suiker, hoe moeilijk dat ook is.

In dit artikel leg ik uit wat een suikerverslaving is, welke afkickverschijnselen hiermee gepaard gaan en hoe je kan stoppen en afkicken van suiker.

Wat is een suikerverslaving?

Er wordt wel eens beweerd dat een suikerverslaving hetzelfde is als een verslaving aan alcohol of cocaïne. Toch is dat niet helemaal waar. Want wanneer kon jij niet meer stoppen met het eten van al die suikerklontjes? Precies, dat is je waarschijnlijk nog nooit overkomen.

Suiker op zichzelf is dus verre van verslavend. Sterker nog, na het eten van één suikerklontje eet je liever iets anders. Natuurlijk wordt bij een suikerverslaving iets anders bedoeld, namelijk:

Een verslaving aan voedingsmiddelen die rijk zijn aan suiker.

Maar ook dan kan een suikerverslaving niet een echte verslaving genoemd worden.

Is suikerverslaving een echte verslaving?

Het klopt dat wanneer je een suikerrijk voedingsmiddel eet, het beloningscentrum in je hersenen wordt geactiveerd. Dit zorgt voor een afgifte van de stof dopamine, wat een prettig gevoel geeft (bron).

Datzelfde beloningscentrum wordt ook geactiveerd bij het luisteren van je favoriete muziek, een lachbui, een goede workout of seks. Dat zijn allemaal zaken, die niet per se bij een verslaving horen.

De definitie van een echte verslaving moet voldoen aan de volgende voorwaarden:

Als je kijkt naar al deze voorwaarden, dan kan je zien dat een suikerverslaving hier niet bij past.

Natuurlijk zijn er wel een paar punten die aansluiten:

Toch zijn de meeste voorwaarden niet passend:

Een suikerverslaving is daarom dus geen officiële verslaving. Het past eerder bij verslavingsachtig gedrag, een eetverslaving of een lichte verslaving (bron).

Welke naam we het beestje ook geven, het blijft een feit dat afkicken van suiker (lees suikerrijk eten) hartstikke moeilijk kan zijn!

Waarom eten we teveel suiker?

Om te kunnen afkicken van suiker, zul je eerst de oorzaak moeten achterhalen van je suikerverslaving. Ik had je al verteld dat het eten van een suikerklontje, in alle waarschijnlijkheid niet leidt tot het eten van nog een suikerklontje. Er moeten dus andere factoren aanwezig zijn die ervoor zorgen dat je niet kan afblijven van suikerrijke voedingsmiddelen.

Nu blijkt ook dat het inderdaad een combinatie van factoren is wat een voedingsmiddel ‘verslavend’ maakt. Het is namelijk het vet en het suiker in bewerkte voedingsmiddelen wat de gouden combinatie is (bron). Vooral voedingsmiddelen waarbij de balans tussen vet en suiker 50/50 is, zoals een donut of een cheesecake, zijn gevaarlijk lekker.

Hoe erg is onze suikerverslaving?

De voedingsindustrie is hier al veel langer van op de hoogte. Zij weten namelijk precies hoe je voeding zo kan fabriceren, dat je er maar moeilijk vanaf kunt blijven. Daarom is het ook niet vreemd dat onze maatschappij bol staat van de voedingsmiddelen die rijk zijn aan suiker en vet. Het is immers vraag en aanbod, alleen hebben we er zelf nauwelijks invloed op. De vraag wordt namelijk gestimuleerd door diezelfde voedingsindustrie.

Dit heeft tot gevolg dat we in Nederland ontzettend veel suiker eten. We staan vergeleken met de rest van de wereld op nummer 3 als het gaat om suiker-consumptie. Alleen Amerika en Duitsland eten meer suiker (bron).

We krijgen dan ook gemiddeld zo’n 44 kilo suiker per jaar binnen! Omgerekend zijn dat maar liefst 30 suikerklontjes per dag. Dat terwijl de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert om niet meer dan 50 gram suiker (12 suikerklontjes) te eten. Daar wordt nog aan toegevoegd dat als je het echt goed wilt doen, je beter niet meer dan 25 gram suiker (6 suikerklontjes) per dag dient te eten (bron).

Gevolgen van een suikerverslaving

Een inname van teveel (toegevoegde) suikers leidt onder andere tot:

• Gewichtstoename (vooral rond de buikstreek)
• Verminderde weerstand
• Minder energie
• Constante drang naar bewerkt voedsel
• Spijsverteringsproblemen
• Depressie
• Slechte huid
• Slechte nachtrust

Blijft men jarenlang te veel suikers eten, dan kan zich diabetes type 2 ontwikkelen. Dit wordt niet voor niets een suikerziekte genoemd! Al ruim 1,2 miljoen Nederlanders hebben diabetes en elke week komen daar 1.200 bij!

Diabetes type 2 is niet de enige ziekte die zich kan ontwikkelen door jarenlang te veel suiker te eten. Talloze studies hebben namelijk aangetoond dat een voedingspatroon met te veel suiker in verband staat met een aanzienlijk hogere kans op andere chronische ziektes zoals obesitas, hart- en vaatziekten, kanker en tandbederf (bron, bron, bron, bron, bron).

Afkickverschijnselen bij een suikerverslaving

Er ontbreekt bewijs uit onderzoek voor het feit dat er afkickverschijnselen ontstaan bij het drastisch verminderen van je suikerinname. Toch zijn er op internet hartstikke veel ervaringen te vinden van mensen die na het reduceren van suiker in hun voedingspatroon, last hebben gekregen van:

• Versterkte behoefte naar voeding met suiker
• Versterkte emoties
• Hoofdpijn
• Duizeligheid
• Misselijkheid
• Stijve spieren
• Stemmingswisselingen
• Rusteloosheid
• Vermoeidheid
• Zweten
• Trillerigheid
• Slechte adem

De reden dat er bewijs ontbreekt zal onder andere te maken hebben met de grote verschillen per individu. Ook zijn deze afkickverschijnselen bij lange na niet zo hinderlijk als bij een cocaïne- of alcoholverslaving. De vraag is dus of je ze wel afkickverschijnselen mag noemen?

Hoe lang duurt afkicken van suiker?

Hoe lang het afkicken van suiker duurt, verschilt per individu. Sommige mensen hebben een paar dagen last van afkickverschijnselen, anderen misschien wel een paar weken. Ook de hoeveelheid last varieert van persoon tot persoon.

Wat er in ieder geval gebeurt bij een drastische vermindering van suiker (koolhydraten) in het voedingspatroon, is dat het lichaam zijn energie meer moet gaan halen uit vetten. Mensen die te veel en te vaak suiker eten, hebben de kans om minder metabool flexibel te zijn geworden. Dat betekent dat het lichaam minder goed in staat is om gebruik te maken van vet (of suiker) als energiebron.

Bij een vermindering van de suikerinname, moet het mechanisme wat vetten omzet in energie (wat gluconeogenese heet), (opnieuw) op gang komen. Dit kan een paar weken duren en ‘afkickverschijnselen’ veroorzaken. Dit heeft dus in principe niets met de suiker zelf te maken, maar met een verandering van de verhouding van macro-nutriënten (koolhydraten, vetten, eiwitten) in het voedingspatroon.

Hoe stoppen en afkicken van suiker?

Afkicken van suiker tip #1: eet meer gezonde vetten en eiwitten

Door meer gezonde vetten en eiwitten te eten, zal je sneller verzadigd zijn. Dit voorkomt vreetbuien en de drang naar ongezonde- en suikerrijke voedingsmiddelen.

Voedingsmiddelen die veel vetten en eiwitten bevatten zijn vette vis, eieren, noten, kokosolie en avocado’s.

Afkicken van suiker tip #2: verminder alle voedingsmiddelen met koolhydraten

Bij het overwinnen van een suikerverslaving, is het verstandig om niet alleen maar voedingsmiddelen te vermijden waaraan suiker is toegevoegd, maar ook drastisch te minderen met aardappels, granen en andere bronnen die rijk zijn aan koolhydraten. In principe zijn aan deze voedingsmiddelen geen suikers toegevoegd, maar ze bevatten wel veel snelle koolhydraten (en dus suikers) van zichzelf.

Afkicken van suiker tip #3: leer etiketten lezen

Het vermijden van zoet voedsel is niet altijd genoeg om suikervrij door het leven te gaan. Voedingsmiddelen zoals jam, bepaalde spreads en sauzen, kant-en klare maaltijden en sommige zuivelproducten, kunnen ook behoorlijke hoeveelheden suikers bevatten.

Helaas is het geen eenvoudige taak om op het etiket van een voedingsmiddel te lezen hoeveel suikers erin zitten. Dit komt vooral door alle schuilnamen die voor suiker worden gebruikt. Hierdoor kan het lijken alsof er soms helemaal niet zoveel suiker in een voedingsmiddel zit.

Dit zijn een paar voorbeelden van schuilnamen van suiker:

Om de meeste schuilnamen te herkennen, kun je deze 3 regels aanhouden:

1. Alles wat op ‘stroop’ of ‘siroop’ eindigt is feitelijk suiker
2. Alles wat op ‘ose’ eindigt is feitelijk suiker
3. En natuurlijk als een term het woord ‘suiker’ bevat is het suiker

Dan is het ook nog eens heel belangrijk in welke volgorde de ingrediënten vermeld staan. Hoe eerder een ingrediënt op de lijst staat, hoe hoger het percentage van dat ingrediënt in het voedingsmiddel zit.

Afkicken van suiker tip #4: vermijd kunstmatige zoetstoffen

Kunstmatige zoetstoffen worden gebruikt om de hoeveelheid calorieën naar beneden te brengen. Hierdoor kan het lijken alsof light producten een gezondere keuze zijn.

Helaas heeft de hoeveelheid calorieën van een voedingsmiddel, niets te maken met hoeveel gezonde voedingsstoffen erin zitten.

Bovendien zorgt de vervanging van suiker door caloriearme zoetstoffen ervoor, dat de drang naar zoet in stand worden gehouden.

Afkicken van suiker tip #5: verminder geleidelijk aan je suikerinname

Als je suikervrij wilt gaan eten is dat natuurlijk fantastisch, maar loop niet direct te hard van stapel. Het is niet realistisch om van de één op de andere dag je koolhydraat- en suikerinname drastisch te verminderen.

Door cold turkey te stoppen met suiker wordt de verleiding alleen maar groter om toe te geven aan een zoete hap. Het is veel beter om langzaam de toegevoegde suikers uit je voedingspatroon te schrappen.

Als je bijvoorbeeld twee suikerklontjes toevoegt aan je kop koffie, start dan met één suikerklontje en de week erna stop je helemaal met suikerklontjes. Bij twee koppen koffie per dag scheelt dit aan het einde van de week toch weer 28 suikerklontjes.

Afkicken van suiker tip #6: ga sporten

Sporten zorgt voor een vermindering van vreetbuien. Een intensieve workout zorgt er namelijk voor dat het hongerhormoon wordt onderdrukt (bron, bron).

Bovendien maakt je brein tijdens het sporten dopamine aan. Je gaat je dus daadwerkelijk beter voelen door te sporten, waardoor je minder afhankelijk wordt van suikerrijke voeding die ongeveer hetzelfde effect heeft op je brein als het gaat om dopamine.

Ook zorgt sporten ervoor dat het calciumgehalte in je bloed stijgt. Dat stimuleert weer de dopamineproductie en opname van dopamine in je hersenen.